Γράμμα από το ΕΛΙΑΜΕΠ

Ιανουάριος-Απρίλιος 2020

Το προηγούμενο Γράμμα από το ΕΛΙΑΜΕΠ είχε σταλεί λίγες μέρες πριν εκπνεύσει το 2019. Πόσο διαφορετικός ήταν ο κόσμος, όχι μόνο 3½ μήνες αλλά 3½ εβδομάδες πριν…

Το 2020 σημαδεύτηκε από μια πρωτοφανή κρίση. Ο Covid-19 άλλαξε τον τρόπο ζωής και εργασίας μας, χωρίς όμως να μειώσει τη δουλειά μας. “Σε σκοτεινούς καιρούς οι Δεξαμενές Σκέψεις κρατάμε τα φώτα ανοιχτά”, όπως λέει το μότο της παγκόσμιας καμπάνιας των Think Tanks στην οποία συμμετέχει το ΕΛΙΑΜΕΠ.

Η πανδημία δοκιμάζει τις αντοχές όλων μας. Το ΕΛΙΑΜΕΠ προσαρμόστηκε, καινοτομεί και συνεχίζει το έργο του με διαδικτυακές δημόσιες συζητήσεις. Σε πάνελ με δυο κορυφαία Ευρωπαϊκά think tanks (Bruegel και EPC) αναλύσαμε “Πού οδεύει η Ευρωζώνη;”. Οι διαδικτυακές συζητήσεις θα συνεχιστούν με δυο ακόμα εκδηλώσεις τον Απρίλιο. Η αμέσως επόμενη, την Τρίτη 21/4, θα διερευνήσει «Τι συμβαίνει στην Τουρκία;».

Οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης του κορωνοϊού οδήγησαν το Παρατηρητήριο Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ στην εβδομαδιαία έκδοση ενός Δελτίου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Οικονομικών Εξελίξεων (ήδη στο 4ο τεύχος) το οποίο είχε θερμή υποδοχή από τον ελληνικό τύπο.

Πλήθος άρθρων, συνεντεύξεων και δημόσιων παρεμβάσεων των αναλυτών και ερευνητών του ΕΛΙΑΜΕΠ επιχείρησαν να φωτίσουν, να εξηγήσουν και να τολμήσουν κάποιες πρώτες προβλέψεις για την μετά-COVID-19 εποχή.

Εκδώσαμε τρεις μελέτες (policy briefs), για τη νέα δημοσιονομική πρόκληση της ΟΝΕ, τις διεθνείς και ευρωπαϊκές οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις της κρίσης, και τις παρεμβάσεις της ΕΕ για στήριξη των κρατών-μελών της –αλλά και τις εσωτερικές διαιρέσεις που αναδεικνύονται.

Οι κρίσεις στη γειτονιά μας παραμένουν στην πρώτη γραμμή των αναλύσεών μας. Ο Ιανουάριος σημαδεύτηκε από μια νέα μεταναστευτική κρίση που περαιτέρω επιδείνωσε τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. Οι αναλυτές του ΕΛΙΑΜΕΠ επιχείρησαν να κατανοήσουν πως μπορεί η ΕΕ να αντιμετωπίσει την σοβαρότερη προσφυγο-μεταναστευτική κρίση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οργανώσαμε Εργαστήριο για να διερευνήσουμε τη σημασία των Ευρωπαϊκών αξιών στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Άρθρα αναλυτών του ΕΛΙΑΜΕΠ κάλυψαν εκτενώς τη μεταναστευτική πρόκληση στα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ (εδώ, εδώ, εδώ και εδώ).

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και οι σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε. αποτελούν πάντα πεδίο έρευνας και αναλύσεων του ΕΛΙΑΜΕΠ (εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ), εκδόσεων αλλά και εκδηλώσεων. Στο πλαίσιο του “Κύκλου των Πρεσβευτών”, συναντήσαμε στα γραφεία μας τον Τούρκο πρέσβη στην Αθήνα, προσπαθώντας να κατανοήσουμε πώς σκέφτεται ο γείτονας.

Ερευνητές μας ανέλυσαν τις μεταβαλλόμενες σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ και τη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας που διαμορφώνεται στην περιοχή μας.

Η απόφαση της Ε.Ε. να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, προοπτική που είχε πάντα στηρίξει το ΕΛΙΑΜΕΠ, μας οδήγησε σε νέο κύκλο αναλύσεων και ερευνών κοινής γνώμης για να μάθουμε τι λένε οι πολίτες των Δυτικών Βαλκανίων. Το Πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ευρώπης, από κοινού με το European Movement Albania (EMA), πραγματοποίησε σειρά δράσεων με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του αλβανικού κοινού και κοινωνίας πολιτών για την Ε.Ε. και τα οφέλη της. Τα ελληνικά ΜΜΕ αναφέρθηκαν εκτενώς σε αυτές τις δράσεις (εδώ), ενώ συμμετείχαμε και σε σημαντικά περιφερειακά φόρα.

Δημιουργήσαμε έναν διαδραστικό χάρτη που αναλύει και καταγράφει καθημερινά τις επιπτώσεις και τα μέτρα που λαμβάνουν οι Βαλκανικές χώρες για τον κορωνοϊό.

Συμμετέχουμε και στο νέο ερευνητικό έργο της Ε.Ε., PAVE, για την πρόληψη και αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Η ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει ψηλά στις προτεραιότητες του ΕΛΙΑΜΕΠ. Η κρίση της πανδημίας έφερε ξανά στο προσκήνιο τους κινδύνους και τις προκλήσεις που η ευρωπαϊκή ενότητα αντιμετωπίζει. Η δημοσίευση του τρίτου συλλογικού τόμου των ερευνητών του προγράμματος 2CU (Towards a Citizen’s Union) με τίτλο “Deliberative Democracy in the EU: Countering Populism with Participation and Debate” είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Η έκδοση του συλλογικού τόμου «Εξωτερικές Σχέσεις της ΕΕ» αποτυπώνει την προσπάθεια του ΕΛΙΑΜΕΠ να μελετά συστηματικά την ενωσιακή πραγματικότητα και το μεταβαλλόμενο ρόλο της Ε.Ε. στον κόσμο.

Κάναμε κι άλλα. Οργανώσαμε δημόσια συζήτηση για τα 25 χρόνια της προς Βορρά διεύρυνσης της Ε.Ε. και τα πλεονεκτήματα του ανήκειν στην Ε.Ε.. Με εκτενή αρθρογραφία (εδώ και εδώ) και συνεντεύξεις υποστηρίξαμε την ανάγκη ευρωπαϊκής κυριαρχίας, και ότι Ε.Ε. και Βρετανία πρέπει να παραμείνουν όσο το δυνατόν στενότερα συνδεδεμένες μετά το Brexit.

Παρά το βαρύτατο κόστος, αυτή η κρίση αναδεικνύει όψεις της Ελλάδας για τις οποίες μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι.

Το ΕΛΙΑΜΕΠ σας εύχεται Καλή Ανάσταση.