Είναι εύκολο για πολιτισμικούς συνοδοιπόρους να αναζωπυρώσουν αβίαστα τη φλόγα της εταιρικής σχέσης και να την ωθήσουν προς μια στρατηγική τροχιά που χαρακτηρίζεται από αμοιβαία επωφελείς δείκτες, με την Ινδία και την Ελλάδα να μην αποτελούν εξαίρεση. Αμφότερες έχουν αναπτύξει πολιτιστικούς δεσμούς στη διάρκεια των αιώνων, οι οποίοι έχουν εμπεδωθεί και εμπλουτιστεί σε επίπεδο λαών, χαρακτηριζόμενοι από αμοιβαίο ενδιαφέρον και ευγένεια. Ένας από τους δείκτες μιας καλής και ισχυρής σχέσης είναι οι ανταλλαγές υψηλού επιπέδου. Δεν έχουν λείψει τέτοιες ανταλλαγές, από προεδρικές και υπουργικές επισκέψεις, μέχρι θεσμοθετημένες διαβουλεύσεις. Δύο Ινδοί Πρόεδροι, ο Dr APJ Abul Κalam και ο Ram Nath Kovind, πραγματοποίησαν επίσημες επισκέψεις στην Αθήνα, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές σημαντικές υπουργικές επισκέψεις, με πιο πρόσφατη αυτή του Υπουργού Εξωτερικών Dr. S. Jaishankar (2021), έστω και μετά από 18 χρόνια, για να ακολουθήσει μετά από σύντομο διάστημα αντίστοιχη επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια (Μάρτιος 2022). Επίσης, πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα συνεδριάσεις της Μικτής Οικονομικής Επιτροπής και διαβουλεύσεις μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών για να διευθετηθούν ορισμένα από τα Μνημόνια και Συμφωνίες που θα μπορούσαν να υπογραφούν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης. Πολύ συχνά αυτές αποτελούν προπομπό για τις επισκέψεις υψηλού επιπέδου. Ένα από τα βασικά ελλείμματα ήταν η απουσία επίσκεψης Ινδού πρωθυπουργού κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, με τελευταία την επίσκεψη της αείμνηστης πρωθυπουργού Indira Gandhi το 1983. Ως εκ τούτου, η επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού Narendra Modi στην Ελλάδα (25 Αυγούστου) καθ’ οδόν από τη Σύνοδο Κορυφής των BRICS στη Νότια Αφρική είναι αξιοσημείωτη, καθώς ολοκληρώνει έναν κρίσιμο κύκλο, παρότι έχουν προηγηθεί συναντήσεις με τον Έλληνα ομόλογό Κυριάκο Μητσοτάκη. Η επίσκεψη αναμένεται να οδηγήσει τη σχέση σε μια πολύ υψηλότερη τροχιά συνεργασίας στον στρατηγικό τομέα. Στις δηλώσεις του κατά την αναχώρησή του ο πρωθυπουργός Μόντι υπογράμμισε ότι «οι δεσμοί μας έχουν ενισχυθεί από τις κοινές αξίες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και του πλουραλισμού και η συνεργασία σε διάφορους τομείς, όπως το εμπόριο και οι επενδύσεις, η άμυνα και οι πολιτιστικές επαφές μεταξύ των ανθρώπων, έχουν φέρει τις δύο χώρες μας πιο κοντά».
Η Αθήνα στάθηκε στο πλευρό του Νέου Δελχί στις δύσκολες στιγμές του 1998, όταν η Ινδία αντιμετώπισε κυρώσεις από τον δυτικό κόσμο, με τον υπουργό Άμυνας της Ελλάδας να ταξιδεύει στην Ινδία και να υπογράφει Μνημόνιο Συνεργασίας για την Άμυνα. Υποστήριξε επίσης την Ινδία στο ζήτημα του Κασμίρ, ενώ συνεργάζεται μαζί της στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Η Ινδία υποστηρίζει επίσης την ελληνική στάση στο Κυπριακό.
Η Ινδία και η Ελλάδα απολαμβάνουν ένα υψηλό επίπεδο πολιτικής εμπιστοσύνης που οριοθετεί το στρατηγικό περίγραμμα της διμερούς σχέσης, με αμφότερες να συμμερίζονται τις βασικές ανησυχίες της άλλης πλευράς. Η Αθήνα στάθηκε στο πλευρό του Νέου Δελχί στις δύσκολες στιγμές του 1998, όταν η Ινδία αντιμετώπισε κυρώσεις από τον δυτικό κόσμο, με τον υπουργό Άμυνας της Ελλάδας να ταξιδεύει στην Ινδία και να υπογράφει Μνημόνιο Συνεργασίας για την Άμυνα. Υποστήριξε επίσης την Ινδία στο ζήτημα του Κασμίρ, ενώ συνεργάζεται μαζί της στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Η Ινδία υποστηρίζει επίσης την ελληνική στάση στο Κυπριακό. Η Αθήνα υποστηρίζει την ινδική επιδίωξη για μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και υποστήριξε άλλες υποψηφιότητες, ενώ η πιο σημαντική ήταν η υποστήριξη της ένταξης της Ινδίας σε κρίσιμους οργανισμούς ελέγχου των εξαγωγών, όπως η Ομάδα Πυρηνικών Προμηθευτών (NSG), το Καθεστώς Ελέγχου Πυραυλικής Τεχνολογίας (MTCR), η ομάδα Wassenaar και η ομάδα Αυστραλίας, γεγονός που αποτελεί απόδειξη της σύγκλισης σε κρίσιμα ζητήματα. Το διάστημα και η ναυτιλία αποτελούν επίσης τομείς συνεργασίας για τις δύο χώρες. Καθώς εντείνονται οι παγκόσμιες αναταραχές, τόσο η Ινδία όσο και η Ελλάδα εξετάζουν όλο και περισσότερο τις συγκλίσεις στη θαλάσσια ασφάλεια, την άμυνα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Ελλάδα είναι μια αναγνωρισμένη ναυτιλιακή δύναμη και είναι επίσης μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Και οι δύο χώρες βρίσκονται σε γεωστρατηγική θέση και προκρίνουν την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια. Η Ινδία αποτελεί ιστορικά ένα ναυτικό έθνος και αποτελεί μόνιμη δύναμη στον Ινδικό Ωκεανό, ενώ η Ελλάδα έχει κομβικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και οι απόψεις και των δύο πλευρών συγκλίνουν ως προς τη διατήρηση και διασφάλιση ελεύθερων, ανοικτών και ασφαλών θαλάσσιων οδών επικοινωνίας (SLOC) για το εμπόριο και τη διαμετακόμιση. Ως εκ τούτου, μπορούν να ολοκληρώσουν το τόξο από τον Ινδικό Ωκεανό έως την Ανατολική Μεσόγειο ως μέρος της παγκόσμιας ασφάλειας και ευημερίας. Τόσο η Ινδία όσο και η Ελλάδα έχουν άριστες στρατηγικές σχέσεις με σημαντικές χώρες της Δυτικής Ασίας, ιδίως με το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, και της Βόρειας Αφρικής, όπως η Αίγυπτος και η Λιβύη, οι οποίες συμπληρώνουν τον στρατηγικό τους χώρο για αμοιβαίο όφελος. Ο πρωθυπουργός Μόντι βρέθηκε πρόσφατα (Ιούλιος) στο Κάιρο όταν η διμερής σχέση αναβαθμίστηκε σε στρατηγική εταιρική σχέση. Και οι δύο χώρες έχουν επίσης μια σχέση που έχει προκλήσεις με την Τουρκία, ο ηγέτης της οποίας θα συμμετάσχει επίσης στη Σύνοδο Κορυφής της G20 τον επόμενο μήνα. Ωστόσο κάποια στρατηγικά μηνύματα είναι δεδομένα. Η αναβάθμιση των σχέσεων σε επίσημο επίπεδο στρατηγικής εταιρικής σχέσης θα μπορούσε να είναι μια καλή αρχή. Κατά την παρουσίαση του νέου Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Εξωστρέφειας της Ελλάδας, ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε εγκωμιαστική αναφορά στην αναπτυξιακή και οικονομική πολιτική της Ινδίας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για στενότερη δέσμευση. Τα προγράμματα Make in India και Atmanirbhar Bharat παρουσιάζουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για τους Έλληνες επενδυτές και η Ινδία συμμετείχε ως «τιμώμενη χώρα» στην 84η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), τη μεγαλύτερη ετήσια εμπορική έκθεση της Ελλάδας, αλλά και τη μεγαλύτερη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων από τις 7 έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2019. Επικεφαλής της υψηλόβαθμης ινδικής επιχειρηματικής αντιπροσωπείας ήταν ο τότε υφυπουργός Εμπορίου Hardeep Singh Puri. Το περίπτερο της «Νέας Ινδίας» εγκαινιάστηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος έκανε σε δημόσιες δηλώσεις ανέφερε ότι η πρόσκληση στην Ινδία να συμμετάσχει ως «τιμώμενη χώρα» δεν ήταν τυχαία, αλλά αντιπροσώπευε τη συνειδητή πολιτική απόφαση της Ελλάδας να σφυρηλατήσει μια ισχυρή οικονομική, εμπορική και επενδυτική εταιρική σχέση με μια οικονομική δύναμη όπως η Ινδία.
Εξετάζονται προτάσεις ακόμη και για τη δημιουργία εταιρικής σχέσης αδελφοποίησης μεταξύ ινδικών και ελληνικών λιμένων. Ένας άλλος σημαντικός τομέας συνεργασίας στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας θα μπορούσε να είναι η στενότερη σύνδεση με το Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF). Ακόμη και στον οικονομικό τομέα, όπως με τη Γαλλία, το Νέο Δελχί θα μπορούσε να προσφέρει το σύστημα πληρωμών UPI για την προώθηση του εμπορίου και του τουρισμού.
Οι εμπορικές και οικονομικές δυνατότητες της διμερούς συνεργασίας δεν έχουν αξιοποιηθεί πλήρως, παρότι τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται μια άνοδος. Επί του παρόντος, το εμπόριο κυμαίνεται γύρω στα 2 δισ. δολάρια. Η Ινδία είναι η 5η μεγαλύτερη και ταχύτερα αναπτυσσόμενη μεγάλη οικονομία στον κόσμο, προσπερνώντας πρόσφατα το Ηνωμένο Βασίλειο, και αναμένεται να γίνει η 3η μεγαλύτερη μέχρι το 2030, γεγονός που θα ενισχύσει περαιτέρω το παγκόσμιο αποτύπωμά της. Η ελληνική οικονομία έχει βγει από την κρίση και αναδεικνύεται σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην ΕΕ. Δεν είναι περίεργο που αρκετές ινδικές εταιρείες αναζητούν ευκαιρίες επένδυσης σε υποδομές στην Ελλάδα και οι Έλληνες μεγαλοεπιχειρηματίες παρακολουθούν με ενδιαφέρον τις ινδικές δραστηριότητες. Η ινδική πολυεθνική GMR και ο κοινοπρακτικός εταίρος της έχουν ήδη κερδίσει το έργο κατασκευής νέου αεροδρομίου στο Καστέλι της Κρήτης ύψους 850 εκατ. ευρώ, αποτελώντας την πρώτη είσοδο ινδικής εταιρείας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Νέες ευκαιρίες για στρατηγικούς σκοπούς έχουν επίσης εντοπισθεί, με τα λιμάνια στο βορρά και το νότο να αναπτύσσονται ως ενεργειακά κέντρα και για περιφερειακές εμπορικές και μεταφορικές συνδέσεις. Είναι η κατάλληλη στιγμή για εμάς να ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με την Ελλάδα σε αυτή τη συγκυρία για αμοιβαίο όφελος. Εξετάζονται προτάσεις ακόμη και για τη δημιουργία εταιρικής σχέσης αδελφοποίησης μεταξύ ινδικών και ελληνικών λιμένων. Ένας άλλος σημαντικός τομέας συνεργασίας στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας θα μπορούσε να είναι η στενότερη σύνδεση με το Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF). Ακόμη και στον οικονομικό τομέα, όπως με τη Γαλλία, το Νέο Δελχί θα μπορούσε να προσφέρει το σύστημα πληρωμών UPI για την προώθηση του εμπορίου και του τουρισμού. Η αμυντική συνεργασία έχει ενισχυθεί και διευρυνθεί από το 1998 μέσω επισκέψεων υψηλού επιπέδου, συμμετοχής σε στρατιωτικές ασκήσεις, επισκέψεων και ανταλλαγών, ενώ μόλις πρόσφατα διεξήχθησαν αεροπορικές και ναυτικές ασκήσεις. Ο Ινδός Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Στρατού αναμενόταν να επισκεφθεί τον τελευταίο καιρό αλλά συμμετείχε σε τηλεδιάσκεψη προκειμένου να ενημερωθεί για βασικά θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Οι αρχηγοί των αεροπορικών δυνάμεων των δύο χωρών έχουν ξεκινήσει αμοιβαίες επισκέψεις καλής θέλησης τους τελευταίους μήνες, και οι δύο χρησιμοποιούν μαχητικά αεροσκάφη Rafale και βρίσκουν επιτακτικούς λόγους να συνεργαστούν στον αμυντικό τομέα. Οι τεχνολογίες μη επανδρωμένων αεροσκαφών και οι πύραυλοι Brahmos της Ινδίας προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες για στρατηγική συνεργασία. Ως εκ τούτου, υπάρχει μια ισχυρή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Η δέσμευση μεταξύ ομοτίμων είναι συχνά το κλειδί για μια διαρκή σχέση. Αντιμετωπίσαμε το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης για αρκετό καιρό και μετά από διάφορα προγράμματα αμνηστίας και νομιμοποίησης της παραμονής τους, οι Ινδοί έχουν αναδειχθεί σε σημαντικό πλεονέκτημα για την ελληνική βιομηχανία και τη γεωργία, με πάνω από 20.000 πολίτες της Ινδίας να φέρονται να ζουν και να εργάζονται στη χώρα. Ωστόσο, για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που προέκυψαν, οι δύο πλευρές υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεννόησης για τη Μετανάστευση και την Κινητικότητα. Ο πρωθυπουργός Μόντι αναμένεται επίσης να συναντηθεί με την ινδική διασπορά και να αποτίσει φόρο τιμής στους πεσόντες στρατιώτες κατά τη διάρκεια των παγκόσμιων πολέμων.
Διαμορφώνεται μια ολοκληρωμένη σχέση με όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τον εμπλουτισμό της εταιρικής σχέσης συνεργασίας.
Έτσι, διαμορφώνεται μια ολοκληρωμένη σχέση με όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τον εμπλουτισμό της εταιρικής σχέσης συνεργασίας. Ενώ σε διμερές επίπεδο και οι δύο χώρες έχουν αρκετές πρωτοβουλίες να ακολουθήσουν οι οποίες θα ενισχυθούν και θα επεκταθούν περαιτέρω κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Μόντι. Ίσως τριμερείς ή τετραμερείς συνεργασίες με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τη Γαλλία να μπορέσουν να δημιουργήσουν περισσότερες στρατηγικές επιλογές και για τους δύο, αφού είναι στρατηγικοί εταίροι της Ινδίας.
