Οι πρώτες δημοσιεύσεις με τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξήγαγαν οι ερευνητές του ευρωπαϊκού προγράμματος GEMS είναι πλέον διαθέσιμες διαδικτυακά στην επίσημη ιστοσελίδα του έργου.
Για τη σύνταξη της συγκεκριμένης δημοσίευσης εργάστηκαν οι Μπλεντάρ Φετά και Ιωάννης Αρμακόλας. Πρόκειται για έκδοση του ΕΛΙΑΜΕΠ στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου του νέου προγράμματος-πλαισίου HORIZON EUROPE με τίτλο GEMS – Gaming Ecosystem as a Multi-layered Security Threat, το οποίο έχει ως στόχο να συμβάλει στην καταπολέμηση της ταχείας εξάπλωσης του εξτρεμισμού στο οικοσύστημα του gaming (πλατφόρμες ψηφιακών παιχνιδιών).
Για την ολοκλήρωση της μελέτης οι ερευνητική ομάδα GEMS του ΕΛΙΑΜΕΠ πραγματοποίησε χαρτογράφηση φορέων αρμόδιών για την ασφάλεια των παιχτών στις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών. Στόχος ήταν η χαρτογράφηση να λειτουργήσει ως εργαλείο γνώσης για την δημιουργία του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Εξτρεμισμού που σχετίζεται με τα Διαδικτυακά Παιχνίδια (ENgaGE). Η έρευνα διεξήχθη για να χαρτογραφήσει τις δραστηριότητες πέντε συγκεκριμένων κατηγοριών παιχτών: κρατικούς φορείς, μη κρατικούς φορείς, ακαδημαϊκά ιδρύματα, ευρωπαϊκούς και περιφερειακούς οργανισμούς και φορείς που σχετίζονται με τον κόσμο των παιχνιδιών. Συνολικά, η ερευνητική ομάδα εντόπισε και ανέλυσε τις δραστηριότητες 193 φορέων, μεταξύ των οποίων 68 κρατικούς φορείς, 44 φορείς που συσχετίζονται με τον κόσμο των παιχνιδιών, 45 μη κυβερνητικές οργανώσεις, 20 ευρωπαϊκούς και περιφερειακούς οργανισμούς και 16 ακαδημαϊκά ιδρύματα. Ως μέρος της έρευνάς, η ομάδα διεξήγαγε περισσότερες από 50 τηλεφωνικές διαβουλεύσεις με τους αρμόδιους φορείς προκειμένου να κατανοήσει καλύτερα τη δουλειά τους σε σχέση με την ριζοσπαστικοποίηση στις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών. Επιπλέον, η ερευνητική ομάδα απέστειλε 193 αιτήματα για πληροφόρηση για να διασφαλίσει την ακρίβεια των συλλεγόμενων δεδομένων και πληροφοριών.
Η μελέτη αυτή βασίζεται στα ευρήματα της συγκεκριμένης χαρτογράφησης. Αποτελείται από πέντε διαφορετικά κεφάλαια, καθένα από τα οποία εστιάζει σε έναν συγκεκριμένο φορέα. Κάθε ένα από τα πέντε κεφάλαια χωρίζεται σε δύο υποκεφάλαια. Το πρώτο υποκεφάλαιο περιγράφει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι συγκεκριμένοι φορείς στην διαδικασία της πρόληψης και καταπολέμησης του βίαιού εξτρεμισμού. Ο κύριος στόχος αυτού του υποκεφαλαίου είναι να παρέχει γενικές πληροφορίες σχετικά με τον ρόλο τους στους ήδη υπάρχοντες μηχανισμούς πρόληψης και καταπολέμησης του βίαιού εξτρεμισμού. Το δεύτερο υποκεφάλαιο βάζει στο μικροσκόπιο την ενασχόληση τους με την ριζοσπαστικοποίηση στις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών.
Μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο εργασίας εδώ (στα Αγγλικά).
Βασικά Ευρήματα
Η ενασχόληση των κρατικών φορέων με την ριζοσπαστικοποίηση στις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις συνδεδεμένες με αυτήν χώρες είναι αισθητά υποτονική, παρόλο την ευρεία αναγνώριση ότι οι συγκεκριμένες πλατφόρμες παιχνιδιών διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην διαδικασία της ριζοσπαστικοποίησης. Ωστόσο, η αναγνώριση αυτή δεν έχει ακόμη δώσει ώθηση σε οριστικές πολιτικές δράσεις, ούτε έχει αποσαφηνίσει τις ευθύνες εντός των εθνικών μηχανισμών αρμόδιών για την πρόληψη.
Οι δημόσιοι φορείς στα κράτη μέλη της ΕΕ και στις συνδεδεμένες χώρες επιδεικνύουν περιορισμένη δέσμευση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τον εξτρεμισμό στις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών. Ωστόσο, στα Δυτικά Βαλκάνια, το ζήτημα αντιμετωπίζεται με ακόμη μεγαλύτερη αδιαφορία και στερείται ισχυρής θεσμικής υποστήριξης ως μέρος των εθνικών σχεδίων δράσης για την πρόληψη και την καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού.
Οι μη κρατικοί φορείς, ιδίως ακαδημαϊκοί κύκλοι και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, έχουν σημαντική ενασχόληση με το θέμα κυρίως στον τομέα της έρευνας και της ευαισθητοποίησης. Αυτές οι πρωτοβουλίες στοχεύουν στην αποσαφήνιση των κινδύνων που σχετίζονται με την παρουσία του εξτρεμιστικού στοιχείου στις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών και στοχεύουν διαφορετικά είδη κοινού, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών, των φοιτητών, των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης και του εκπαιδευτικού προσωπικού σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Παρόλο τις προσπάθειες αυτές, το συγκεκριμένο ζήτημα παραμένει ανεξερεύνητο στα Δυτικά Βαλκάνια, όπου το επίκεντρο της έρευνας τείνει να στρέφεται περισσότερο προς τη γενική διαδικτυακή ριζοσπαστικοποίηση.
Όσο αφορά την ακαδημαϊκή κοινότητα, η μέχρι τώρα έμφαση έχει δοθεί στην έρευνα έναντι της διδασκαλίας. Αυτή η απόκλιση προς την έρευνα περιορίζει την ευρύτερη συζήτηση για τη σχέση του εξτρεμισμού με τις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών στις φοιτητικές κοινότητες, ένα κενό που καλύπτεται όλο και περισσότερο από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Αυτές οι οργανώσεις έχουν αναδειχθεί ως κρίσιμοι παράγοντες στο πεδίο, αντιμετωπίζοντας το ερευνητικό κενό που αφήνει η ακαδημαϊκή κοινότητα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει τον κίνδυνο ριζοσπαστικοποίησης μέσω των διαδικτυακών πλατφορμών παιχνιδιών και έχει αναδείξει το ζήτημα σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο, μια ολοκληρωμένη στρατηγική που να περιλαμβάνει τόσο την πρόληψη όσο και την παρέμβαση δεν υφίσταται προς τον παρών. Σε αυτό το πλαίσιο, η βιομηχανία των διαδικτυακών παιχνιδιών, συμπεριλαμβανομένων των δημιουργών, των σχεδιαστών και των στούντιο, αναγνωρίζεται ως βασικός εταίρος για την δημιουργία αποτελεσματικών στρατηγικών πρόληψης. Αυτές οι στρατηγικές δίνουν προτεραιότητα στον μετριασμό της ζημίας για να ενισχύσουν την ασφάλεια των παικτών ήδη από το σχεδιασμό των παιχνιδιών.
Ωστόσο, η εικόνα στα Δυτικά Βαλκάνια είναι τελείως διαφορετική με την βιομηχανία των διαδικτυακών παιχνιδιών να δείχνει αδιαφορία για το ζήτημα. Αυτή η έλλειψη πρωτοβουλίας όχι μόνο εμποδίζει τα αποτελεσματικά αντίμετρα, αλλά επίσης δυσκολεύει την αντιμετώπιση πιθανού εμπρηστικού περιεχομένου που μπορεί να τροφοδοτήσει εθνοτικές εντάσεις σε μια περιοχή που είναι ήδη ευαίσθητη σε τέτοια ζητήματα.
Η συγκεκριμένη βιομηχανία στα Δυτικά Βαλκάνια χρειάζεται επειγόντως να προωθήσει συζητήσεις σχετικά με την εκμετάλλευση συγκεκριμένων βιντεοπαιχνιδιών από εξτρεμιστές, ιδιαίτερα εκείνων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκαλέσουν πραγματικές συγκρούσεις, όπως τα παιχνίδια που προσομοιώνουν πραγματικές μάχες από τους Γιουγκοσλαβικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990. Επιπλέον, η βιομηχανία θα πρέπει να αξιολογήσει πώς οι συζητήσεις σε διάφορα φόρουμ που σχετίζονται με τα παιχνίδια αυτά θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τον εθνικισμό και τις διεθνικές αντιπαλότητες.
Επιπλέον, ο κλάδος θα πρέπει να ξεκινήσει προσαρμοσμένες καμπάνιες με στόχο την ενημέρωση των παικτών σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει η παρουσία εξτρεμιστών σε πλατφόρμες βιντεοπαιχνιδιών και τους διαθέσιμους μηχανισμούς αναφοράς. Τέτοιες πρωτοβουλίες δεν θα προστατεύουν μόνο τους παίκτες αλλά και θα συμβάλλουν στη συνολική ακεραιότητα και φήμη του κλάδου.
Συνολικά, το τρέχον τοπίο υποδηλώνει σημαντικό έλλειμμα στα δεδομένα και τις προληπτικές προσπάθειες που απαιτούνται για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του εξτρεμισμού στις διαδικτυακές πλατφόρμες παιχνιδιών. Αυτό υποδηλώνει έναν κρίσιμο τομέα στον οποίο πρέπει να επικεντρωθούν οι νομοθέτες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ, προτρέποντας μια πιο προορατική και ενημερωμένη προσέγγιση για τη γεφύρωση των κενών που επικρατούν όσον αφορά τις στρατηγικές αποτελεσματικής αντίδρασης.
